ترمز اضطراری و هشدار تصادف چگونه عمل می‌کنند؟
عصر خودروهای پیشرفته، مسئولیت‌های جدیدی نیز به‌همراه دارد. هرچند حضور تکنولوژی‌های هوشمند در خودروها سطح امنیت و راحتی رانندگی را افزایش داده، اما درک دقیق نحوهٔ عملکرد و کاربرد آن‌ها اهمیت ویژه‌ای دارد. سیستم هشدار تصادف (Collision Warning) و ترمز اضطراری (Emergency Braking) از جمله فناوری‌هایی هستند که در سال‌های اخیر توجه بسیاری از خودروسازان را جلب کرده‌اند و امروزه در اکثر محصولات لوکس یا حتی میان‌ردهٔ برندهای معتبر جهانی دیده می‌شوند. در سبد محصولات مدیران خودرو – شامل تیگو ۸ پرو، تیگو ۸ پرومکس، آریزو ۸، فونیکس FX، آریزو ۶ جی‌تی و تیگو ۷ پرومکس – نیز این سیستم‌ها به‌عنوان بخشی از بسته‌های ایمنی رانندگی (ADAS) حضور دارند.
در ادامهٔ این مطلب، ابتدا می‌پردازیم به اصول کلی هشدار تصادف (Collision Warning) و نحوهٔ عملکرد ترمز اضطراری (AEB یا Auto Emergency Braking). سپس توضیح می‌دهیم که چگونه این فناوری‌ها در خودروها پیاده‌سازی شده‌اند و تفاوتی که هرکدام در تشخیص موانع جلو یا عقب دارند. همچنین بررسی خواهیم کرد چه اشتباهات و برداشت‌های نادرستی ممکن است در رانندگان ایجاد شود (مثل اتکای زیاد به سیستم بدون رعایت اصول رانندگی).
پیش از خواندن ادامه مطلب در صورت نیاز فوری به خدمات امداد، اگر خودروی شما دارای گارانتی فعال می‌باشد، با شماره ۴۹۰۸۲-۰۲۱ و در غیر این صورت با شماره تلفن ۴۶۱۳۵۶۱۶-۰۲۱ (ویژه تهران و البرز) تماس بگیرید.
دسترسی سریع
سیستم‌های هشدار تصادف و ترمز اضطراری
سیستم هشدار تصادف (Collision Warning)
سیستم هشدار تصادف، که بسته به مدل ممکن است با نام‌های مختلفی مانند FCW (Forward Collision Warning) یا RCW (Rear Collision Warning) شناخته شود، وظیفه دارد با استفاده از حسگرها (رادار، دوربین، سونار) فاصله و سرعت نسبی خودرو با موانع یا وسایل نقلیه اطراف را بسنجد. اگر سیستم تشخیص دهد که احتمال برخورد وجود دارد، به راننده به‌صورت صوتی، تصویری یا لرزش فرمان هشدار می‌دهد. در برخی خودروها هشدار به شکل نور قرمز چشمک‌زن روی شیشه جلو یا در صفحه کیلومتر دیده می‌شود، و صدای بیپ ممتد به گوش می‌رسد.
ترمز اضطراری خودکار (AEB)
ترمز اضطراری خودکار که در برخی منابع Auto Emergency Braking یا Autonomous Emergency Braking نامیده می‌شود، گامی فراتر از هشدار صرف است. در این سیستم، اگر راننده به هشدار تصادف واکنش نشان ندهد (ترمز نگیرد یا تغییر مسیر ندهد)، خودرو به‌صورت خودکار و با نیروی قابل‌توجهی ترمز می‌گیرد تا از برخورد جلوگیری کند یا شدت آن را کاهش دهد. AEB بسته به سطح پیشرفتهای که دارد، می‌تواند از سرعت‌های کم تا نسبتاً بالا مؤثر باشد.
مزایای این سیستم‌ها
کاهش احتمال خطای انسانی: ممکن است راننده لحظه‌ای حواسش پرت شود یا دیر متوجه ترمز خودرو جلویی گردد. سیستم هشدار تصادف این خلاء را جبران می‌کند.
پایین‌آمدن شدت برخورد: حتی اگر تصادف اجتناب‌ناپذیر باشد، اعمال ترمز خودکار چنددهم ثانیه زودتر از راننده می‌تواند سرعت برخورد را تا حد زیادی کاهش داده و جان سرنشینان را حفظ کند.
راحتی راننده: آگاهی از اینکه سیستمی مراقب عدم برخورد است، تنش ذهنی رانندگی در ترافیک شلوغ شهری و سفرهای پرترافیک را کم می‌کند (البته نباید منجر به اتکای بی‌ملاحظه شود).
هرچند حضور تکنولوژی‌های هوشمند در خودروها سطح امنیت و راحتی رانندگی را افزایش داده، اما درک دقیق نحوهٔ عملکرد و کاربرد آن‌ها اهمیت ویژه‌ای دارد
فناوری‌های به‌کاررفته در هشدار تصادف و ترمز اضطراری
حسگر راداری و لیدار
سیستم‌های پیشرفته Collision Warning اغلب با رادار موج میلی‌متری در جلوی خودرو کار می‌کنند. رادار، امواج را به جلو می‌فرستد و بازتاب از موانع را دریافت می‌کند. با تحلیل دامنه، فرکانس و تغییر داپلر، فاصله و سرعت نسبی مانع تعیین می‌شود. برخی مدل‌های خیلی پیشرفته ممکن است از لیدار (LiDAR) هم استفاده کنند، اما این فناوری هنوز در اکثر خودروها فراگیر نشده است.
دوربین جلو و عقب
اضافه‌شدن دوربین در کنار رادار، دقت تشخیص را بالاتر می‌برد. دوربین می‌تواند نوع مانع را تشخیص دهد (خودرو، عابر، دوچرخه) و با الگوریتم بینایی کامپیوتری فاصله و جهت حرکت را محاسبه کند. در خودروهایی که هشدار تصادف عقب هم دارند (Rear Collision Warning)، دوربین عقب، به همراه حسگرهای اولتراسونیک، موقعیت خودروهای پشت سر یا مانع را بررسی می‌کند.
واحد پردازش مرکزی (ECU اختصاصی)
اطلاعات حسگرهای رادار، دوربین و سرعت خودرو به واحد کنترل الکترونیکی (ECU) ارسال می‌شود. این ECU هوشمند الگوریتم‌هایی را اجرا می‌کند که تصمیم می‌گیرد آیا خطر تصادف قریب‌الوقوع است یا نه. اگر به عددی بالاتر از آستانهٔ تعریف‌شده برسد، هشدار صادر می‌شود.
اتصال با سیستم ترمز و ESP
در گام بعدی، اگر راننده ترمز نگیرد، ECU با ارسال سیگنال به ماژول ترمز (ABS/ESP) دستور اعمال نیروی ترمز را می‌دهد. فشار روغن ترمز به‌شکل اتوماتیک بالا می‌رود و سرعت خودرو کاهش می‌یابد. در برخی مدل‌های ۲۰۲۴، کمک‌فرمان اضطراری (Emergency Steering Assist) نیز فعال می‌شود تا اگر راننده فرمان را تکان داد، نیروی کمکی بیشتری اعمال گردد.
هشدار تصادف جلو و عقب در خودروهای مدیران خودرو
تیگو ۸ پرو و پرومکس
تیگو ۸ پرو و تیگو ۸ پرومکس، به‌عنوان کراس‌اوورهای فول‌سایز خانوادگی و پرچمدار، مجهز به حسگر رادار جلو و مجموعه‌ای از دوربین‌های چندگانه‌اند. سیستم‌های پیشرفتهٔ ADAS به راننده اجازه می‌دهد هشدار تصادف را هم برای جلو (FCW) و هم برای عابر پیاده دریافت کند. حتی در مدل‌های جدید، ترمز اضطراری در سرعت‌های گوناگون فعال بوده و به محض شناسایی مانع و امکان تصادف، هشدار و سپس ترمز خودکار را اعمال می‌کند.
حسگر عقب (RCW): در تیگو ۸ پرو، هشدار تصادف از عقب (Rear Cross Traffic Alert) نیز وجود دارد که هنگام دنده عقب در پارکینگ، نزدیک‌شدن خودرو از پهلو را تشخیص می‌دهد و هشدار می‌دهد. هرچند ترمز خودکار عقب در حال حاضر فعال نمی‌شود.
ارتباط با دوربین ۳۶۰ درجه: تیگو ۸ دارای دوربین ۳۶۰ است که در هنگام امکان تصادف جلو یا عقب، در مانیتور مرکزی تصویری از زاویه نزدیک مانع نشان می‌دهد. این هم‌افزایی دید راننده را افزایش می‌دهد.
آریزو ۸ و آریزو ۶ جی‌تی
آریزو ۸ یک سدان لوکس میان‌سایز با امکانات بالا است و آریزو ۶ جی‌تی نیز نسخه‌ای اسپرت‌تر و قدرتمندتر محسوب می‌شود. هر دو مدل از جدیدترین پلتفرم چری بهره می‌برند که ADAS را به‌شکل استاندارد ارائه می‌کند.
•در بخش هشدار تصادف، دوربین جلو و رادار کوتاه‌برد به ECU اجازه می‌دهد تا فاصله با خودروی جلویی را لحظه‌به‌لحظه محاسبه و اگر اختلاف سرعت زیاد است، هشدار تصویری و صوتی دهد.
•ترمز اضطراری در سرعت‌های شهری (۸ تا ۶۰ کیلومتر بر ساعت) بیشترین تاثیر را دارد. اگر راننده واکنش ندهد، ترمز با نیروی حداکثر وارد می‌شود تا از ضربه جلوگیری کند.
فونیکس FX
فونیکس FX یک کراس‌اوور اسپرت با طراحی جوان‌پسند است. در این مدل، علاوه بر حسگرهای رادار جلو، حسگر اولتراسونیک و دوربین ۳۶۰ نیز فعالیت دارند.
•AEB یا ترمز اضطراری در FX قادر است علاوه بر تشخیص خودروهای دیگر، عابرین پیاده را نیز تا حدودی شناسایی کند (Pedestrian Detection). در سرعت پایین شهری، اگر عابر یا دوچرخه‌ای ناگهان عبور کند، سیستم هشدار داده و در صورت بی‌توجهی راننده، خودرو را متوقف می‌کند.
•هشدار تصادف عقب (بسته به تیپ) با رادار کوچک پشت سپر عمل می‌کند. در هنگام پارک دوبل یا خروج عقب از پارک، اگر خودرو یا شیء نزدیک شود، هشدار داده می‌شود. بعضی تیپ‌ها حتی قادرند ترمز اتوماتیک در دنده عقب را اعمال کنند تا از برخورد به دیوار یا مانع بکاهند.
تیگو ۷ پرومکس
تیگو ۷ پرومکس نسل جدید تیگو ۷ است که سطح بیشتری از امکانات ADAS نظیر LDW (هشدار خروج از خط)، BSD (نقطه کور) و FCW/AEB دارد.
•در سرعت جاده‌ای (بیش از ۴۰ کیلومتر بر ساعت)، سیستم FCW فاصله و سرعت نسبی با خودروی جلویی را بررسی می‌کند. اگر خطر برخورد وجود داشته باشد و راننده واکنش نشان ندهد، چراغ هشدار و بوق مداوم فعال می‌شود. سپس AEB وارد عمل شده و به‌شکل مرحله‌ای ترمز را افزایش می‌دهد.
•پشتیبانی از تشخیص موتورسیکلت و عابر در سرعت پایین شهری از دیگر ویژگی‌های تیگو ۷ پرومکس است که رادار و دوربین ترکیبی آن را فراهم می‌کند.
محدودیت‌های سیستم هشدار تصادف و ترمز اضطراری
اتکای بیش از حد راننده
سیستم‌های هشدار تصادف و ترمز خودکار به‌هیچ‌وجه جایگزین توجه و واکنش انسانی نیستند. اتکای مطلق به AEB یا FCW ممکن است راننده را سهل‌انگار کند. در شرایط جاده‌ای خاص (باران شدید، مه غلیظ، برف انباشته، تابش نور مستقیم خورشید به دوربین) دقت حسگرها کم می‌شود و امکان خطا وجود دارد.
تشخیص اشتباه یا نقص در رادار
اگر سپر جلوی خودرو ضربه بخورد یا رادار کثیف و شنی شود، احتمال بروز خطا در تشخیص فاصله به وجود می‌آید. ممکن است هشدار کاذب بدهد یا در لحظهٔ حساس دیر عمل کند. بنابراین، چکاپ دوره‌ای سنسورها و تمیز بودنشان ضروری است.
محدوده سرعت
اکثر سیستم‌های AEB محدودیت‌هایی دارند؛ مثلاً زیر ۸ کیلومتر بر ساعت ممکن است غیرفعال باشند یا بالای ۱۴۰ کیلومتر بر ساعت تاثیرشان کاهش یابد. این محدوده‌ها در دفترچه راهنمای خودرو بیان می‌شود، اما بسیاری رانندگان از آن بی‌خبرند.
موانع با سطح بازتاب کم
اشیایی که رادار به‌خوبی نتواند تشخیص دهد (مثلاً موانع بسیار باریک، جانوران کوچک یا اجسام با شکل نامعمول) ممکن است دیرتر توسط سیستم شناسایی شوند. از سوی دیگر، دوربین جلو هم برای تشخیص در شب یا هوای نامساعد دچار افت عملکرد است.
نحوه استفاده و نگهداری از سیستم‌های هشدار تصادف و AEB
فعال یا غیرفعال‌کردن دستی
در تمام مدل‌ها، راننده می‌تواند با مراجعه به منوی تنظیمات، شدت هشدار یا کل سیستم را غیرفعال کند (برای مثال هنگام عبور از مسیر خاکی شلوغ با اجسام نزدیک متعدد). بااین‌حال، توصیه می‌شود جز در مواقع ضروری آن را روشن نگه دارید.
کالیبراسیون سنسورها
پس از تصادف جزئی در سپر جلو یا عقب، لازم است رادار و دوربین دوباره تنظیم شوند. این کار باید در نمایندگی رسمی انجام شود؛ چراکه ابزار مخصوص (tar-board کالیبراسیون) و دانش فنی دقیق نیاز دارد. عدم تنظیم صحیح، باعث خطا و عملکرد ناقص می‌شود.
بروزرسانی نرم‌افزار ECU
برای برخی مدل‌ها، ممکن است طی بازه‌های زمانی، آپدیت نرم‌افزاری ارائه شود که دقت سیستم ADAS و الگوریتم تشخیص آن را ارتقا می‌دهد. در سرویس‌های دوره‌ای نمایندگی، از به‌روز بودن نرم‌افزار اطمینان حاصل کنید.
عدم مسدودسازی حسگر
نصب سپرهای آفرودی، گارد جلویی، یا چسباندن پوشش تزئینی در بخش دوربین و رادار، موجب اختلال در کارکرد هشدار تصادف می‌شود. همچنین، انباشته‌شدن گل‌ولای یا برف روی سپر جلو و شیشه دوربین را باید مرتباً پاک کرد.
نقش سیستم‌های ایمنی در کاهش تصادفات
مطالعات مختلف نشان می‌دهد در خودروهایی که به FCW و AEB مجهز هستند:
•کاهش حدود ۴۰ تا ۵۰ درصدی برخورد از عقب: راننده به‌محض هشدار متوجه می‌شود، و اگر هم واکنش نشان ندهد، ترمز اتوماتیک مانع برخورد یا کاهش شدت آن می‌گردد.
•کاهش جراحات ناشی از تصادف جلو: چون شدت برخورد کمتر می‌شود (سرعت برخورد تا ۳۰ کیلومتر بر ساعت کاسته شده)، کیسه هوا نیز در شرایط ایمن‌تر عمل می‌کند.
•بهبود رفتار رانندگی: بسیاری رانندگان گزارش می‌دهند پس از مدتی رانندگی با این سیستم‌ها، فاصله ایمنی بیشتری با خودروی جلویی رعایت می‌کنند تا هشدار کمتری دریافت کنند.
آیندهٔ ترمز اضطراری و هشدار تصادف
با پیشرفتهای روزافزون در زمینهٔ هوش مصنوعی و یادگیری عمیق، انتظار می‌رود سیستم‌های هشدار تصادف و ترمز اضطراری در سال‌های آتی هوشمندتر شوند. به زودی خودروها توانایی پیش‌بینی حرکات عرضی موتورسیکلت‌ها و تشخیص حیوانات در شب را پیدا می‌کنند. همچنین، ارتباط V2V (Vehicle to Vehicle) می‌تواند امکان هشدار زودتر از رسیدن به نقطه خطر را فراهم آورد؛ برای مثال، اگر خودروی جلو در پیچ دید ندارد ولی با مانعی مواجه شود، به خودروی عقب پیام ارسال می‌کند.
در محصولات مدیران خودرو نیز، انتظار می‌رود مدل‌های آتی قابلیت‌های بالاتری همچون Trained AI برای تمایز میان موانع و شرایط جاده داشته باشند. درعین‌حال، مسئولیت رانندگان برای هوشیاری و آگاهی از محدودیت‌های سیستم‌ها پابرجاست.
درخواست خدمات امداد مدیران خودرو
با وجود تمام فناوری‌های ایمنی، گاه حادثه یا نقص فنی اجتناب‌ناپذیر می‌شود. در این مواقع، امداد مدیران خودرو آمادهٔ حمایت سریع از شماست. با یک تماس، مکانیک سیار در محل حاضر شده و اگر مشکل ساده باشد (مثلاً خرابی سنسور یا نشتی جزئی)، به‌سرعت رفع می‌شود. درصورت نیاز به تعمیر اساسی، خودروبر مدیران خودرو با رعایت استانداردهای ایمنی، خودرو را به نمایندگی منتقل می‌کند. این روند از هدررفتن زمان و هزینه و ریسک آسیب ثانویه جلوگیری کرده و راننده می‌تواند مطمئن باشد تعمیر با قطعات اصل و طبق دستورالعمل کارخانه انجام می‌شود.
جهت ارتباط با واحد خودروهای دارای گارانتی ۴۹۰۸۲-۰۲۱ و خودروهای بدون گارانتی ۴۶۱۳۵۶۱۶-۰۲۱ تماس بگیرید.
Related Posts
کمربند و ISOFIX؛ هر آنچه باید بدانید
4.9 (8) کمربند و ISOFIX؛ هر آنچه باید بدانید ایمنی در خودرو همواره یکی از…
علت تفاوت عملکرد ESP در خودروهای مختلف مدیران خودرو چیست؟
4.4 (11) علت تفاوت عملکرد ESP در خودروهای مختلف مدیران خودرو چیست؟ شاید شما هم…
